Yayın Etiği Beyanı

Bilimsel bir çalışma ortaya koyan tüm tarafların (yazar, editör, hakem ve yayın kurulu), bilimin doğru bir şekilde ilerlemesine katkı sağlaması hedeflenir. Bu hedef gereğince hazırlanan bilimsel çalışmalarda bilimsel etik ilkelere uygunluk önemlidir.

Bu etik ilkeler, Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan kılavuzlar ve politikalara dayanmaktadır. ERDEM dergisi, yayın sürecinin her aşamasında tüm tarafların aşağıdaki etik sorumluluklarını benimsemeyi ve bunları yerine getirmeyi taahhüt etmektedir.

 

Yayın Kurulunun Etik Sorumlulukları

ERDEM dergisi Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı tarafından yayımlanmaktadır. Dergi Yayın Kurulu, aşağıdaki etik sorumlulukların bilinciyle hareket etmektedir: 

ERDEM dergisine başvurusu yapılan her makaleden, hatta yayımlanmasından sonraki tüm süreçlerinden ERDEM Dergisi Yayın Kurulu (Bundan sonra, “Yayın Kurulu”) ve Editörler/Editör yardımcıları sorumludur.

Yayın Kurulunun uluslararası standartlara (Yayın Etiği Komitesi'nin (COPE) belirlediği etik ilkeler: https://publicationethics.org/) gönüllü olarak uyması beklenir.

Yayın Kurulu, yayınlanmış her makalenin mülkiyet ve telif hakkını korumakla ve yayımlanmış her kopyanın kaydını saklamakla yükümlüdür.

Yayın Kurulu, akademik dürüstlüğü teşvik eder. Yayın Kurulu, yazılı eserlerin orijinalliğini, bu eserleri yayın öncesinde intihal.net  intihal önleme programı aracılığıyla denetleyerek teminat altına alır.

Yayın Kurulu, gerektiğinde düzeltmeler, açıklamalar, geri çekilmeler ve özürler yayınlamaya her zaman hazır olmalıdır.

Yayın Kurulu, ERDEM dergisinin ulusal ve uluslararası tanınırlığını artırmak için öneri verirler.

Yayın Kurulu, derginin tüm sayılarındaki makaleleri ücretsiz olarak elektronik ortamda erişime açık tutar.

 

Editörler/Editör Yardımcılarının Etik Sorumlulukları

ERDEM dergisi, editör ve yardımcı editörleri, açık erişim olarak COPE (Committee on Publication Ethics) tarafından yayınlanan "COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors", "COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors" ve “Code od Conduct” rehberleri temelinde aşağıdaki etik görev ve sorumluluklara sahip olmalıdır:

Editörler/Editör Yardımcılarının uluslararası standartlara (Yayın Etiği Komitesi'nin (COPE) belirlediği etik ilkeler: https://publicationethics.org/) gönüllü olarak uyması beklenir.

Editörler/Editör Yardımcıları, dergide yayınlanan her makalenin dergi yayın politikaları ve uluslararası standartlara uygun olarak yayımlanmasından sorumludur.

Editörler/Editör Yardımcıları, makale ve dergi yayım sürecinde fikrî mülkiyet hakları, bilimsel-etik olmayan davranışlarla ve intihalle ilgili önlemleri almaktan sorumludur.

Editörler/Editör Yardımcıları, makalelerin yayımlanmasına karar verirken, makalelerin özgün  olmasına, okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcılara katkı sağlamasına özen gösterirler.

Editörler/Editör Yardımcıları, makalelerle ilgili olumlu ya da olumsuz karar verirken, makalelerin özgün değeri, alana katkısı, araştırma yönteminin geçerli ve güvenirliği, anlatımın açıklığı ile derginin amaç ve kapsamını göz önünde tutarlar.

Editörler/Editör Yardımcıları, derginin yayın politikaları arasında bulunan kör hakemlik ve değerlendirme süreci politikalarını uygular, hakemlerin kimlik bilgilerini gizli tutar, her makalenin yansız ve süresi içinde değerlendirilmesini sağlarlar.

Editörler/Editör Yardımcıları, makalenin yansız değerlendirilmesi için editörler, hakemler ve yazar(lar) arasındaki çıkar çatışması-çıkar birliği olup olmamasını göz önüne alırlar.

Editörler/Editör Yardımcıları, değerlendirilen makalelerdeki kişisel verilerin korunmasını sağlarlar; yazar, hakem ve okuyucuların bireysel verilerini korurlar.

Editörler/Editör Yardımcıları, makalelerde insan ve hayvan haklarının korunmasına özen gösterirler, makalenin katılımcılarının açık onayının belgelendirilmesini önemserler, makalenin katılımcılarına ilişkin etik kurul onayı, deneysel araştırmalarda izinleri olmadığında makaleyi reddederler.

Editörler/Editör Yardımcıları, makalelerdeki hata, tutarsızlık ya da yanlış yönlendirmelerin düzeltilmesini sağlarlar.

Editörler/Editör Yardımcıları, yazar, hakem veya okurlardan gelen şikâyetleri dikkatle inceleyerek aydınlatıcı ve açıklayıcı bir şekilde yanıt vermekle yükümlüdür.

 

Hakemlerin Etik Sorumlulukları

ERDEM dergisine gönderilen tüm makaleler çift taraflı kör hakemlik süreci ile değerlendirilmektedir. Çift taraflı kör hakemlik, “yansız, nesnel ve bağımsız bir değerlendirme sürecinin sağlanabilmesi için yazarların hakemlerden, hakemlerin de yazarlardan gizli tutulması” anlamına gelmektedir. Makaleler değerlendirilmek üzere hakemlere dergi yönetim sistemi (YAYSİS) üzerinden iletilmektedir. Hakemlerin, değerlendirdikleri makalenin çalışma alanlarına katkısı ve makalenin yayımlanabilir olup olmadığına ilişkin kararları ve bu kararlarına ilişkin gerekçelerini içeren bir form doldurmaları gerekmektedir. ERDEM dergisi  hakemlerinin etik sorumlulukları ve rolleri aşağıda belirtildiği gibidir:

Hakemlerin uluslararası standartlara (Yayın Etiği Komitesi'nin (COPE) belirlediği etik ilkeler: https://publicationethics.org/) gönüllü olarak uyması beklenir.

Hakemlerin yalnızca uzmanlık alanlarına ilişkin makalelere hakemlik yapmaları gerekmektedir.

Hakemler dergide yayımlanacak makalenin akademik kalitesinin en temel tespit edicisi olduklarının bilinciyle davranmalı ve akademik kaliteyi arttırma sorumluluğuyla değerlendirme yapmalıdır.

Hakemler, gizlilik ilkesine riayet etmelidir, hakemlik sürecinden elde ettikleri bilgileri kişisel menfaatleri için kullanmamakla yükümlüdürler; raporlarını veya makale hakkındaki bilgileri başkalarıyla paylaşmamalıdırlar.

Hakemler, çıkar çatışması-çıkar birliği olduğunu anladıklarında, makaleyi değerlendirmeyi reddederek, editörlere bilgi vermelidir.

Hakemler, yalnızca makalelerin içeriğinin doğruluğunu ve akademik ölçütlere uygunluğunu değerlendirmelidir. Makalede ortaya konan düşüncelerin hakemin düşüncelerinden farklı olması değerlendirmeyi etkilememelidir.

Hakemler, değerlendirmeyi akademik görgü kurallarına uygun biçimde, yapıcı bir dille yapmalı; hakaret ve düşmanlık içeren kişisel yorumlardan kaçınmalıdır.

Yazar(lar)ın herhangi bir kötüye kullanımları durumunda (örn, intihal ya da benzer etik dışı faaliyetler) ilgili editörü hemen bilgilendirmelidirler.

Hakemlerin kendilerine verilen süre içerisinde değerlendirmelerini tamamlamaları gerekmekte ve burada belirtilen etik sorumluluklara uymaları beklenmektedir.

 

Yazarların Etik Sorumlulukları

Yazar(lar)ın uluslararası standartlara (Yayın Etiği Komitesi'nin (COPE) belirlediği etik ilkeler: https://publicationethics.org/) gönüllü olarak uyması beklenir.

Yayımlanmak amacıyla gönderilen makaleler “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi”nde yer alan bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemlere (intihal, sahtecilik, çarpıtma, tekrar yayım, dilimleme, haksız yazarlık, diğer etik ihlal türleri) aykırı olmamalıdır.

Gönderilen makalelerin alanlarına katkı yapan özgün içeriğe sahip olması beklenmektedir. Yazarların daha önce yayımlanan kitaplarının içeriklerinden parçalama, büyük oranda birebir kopyalama yoluyla oluşturdukları makale başvuruları ERDEM dergisine kesinlikle gönderilemez; bu durum açık bir etik ihlali olarak değerlendirilir, yazar hakkında etik ihlali işlemleri resmî olarak başlatılır, makale geri çekilir ve bu ihlal ilgili Kurumlarla paylaşılır, gerekli ortamlarda duyurulur.

Yüksek lisans, doktora tezleri ile araştırma projeleri sonucunda ulaşılan bilimsel veriler kullanılarak oluşturulan makale metinleri ile -kaynak belirtmek şartıyla- başvuru yapılabilir.

Yazar(lar)ın makalesinde yararlandığı tüm kaynaklar (yazarlar, çevrimiçi sayfalar, kişisel görüşmeler, vb.) için eksiksiz ve doğru bir biçimde atıfta bulunmaları ve/veya alıntı yapmaları gerekmektedir.

Yazar(lar) çalışmalarını aynı anda birden fazla derginin başvuru sürecinde bulunduramaz. Her bir başvuru önceki başvurunun tamamlanmasını takiben başlatılabilir. Başka bir dergide yayımlanmış çalışma ERDEM dergisine gönderilemez.

Dergiye gönderilen bilimsel yazılarda,  COPE (Committee on Publication Ethics)’un Editör ve Yazarlar için Uluslararası Standartları dikkate alınmalıdır.

Makaleye katkı sağlamayan kişilerin adı, yazar olarak yazılmamalı, yayımlanmak üzere başvurusu yapılan bir makalenin yazar sırasını değiştirme, yazar çıkartma, yazar ekleme önerilmemelidir.

Yazar(lar) yayınlanma başvurusu yapılan makaleyle ilgili çıkar çatışması-çıkar birliği olan kişileri editörlere bildirmelidir.

Yazar(lar)dan değerlendirme süreçleri çerçevesinde makalelerine ilişkin ham veri talep edilebilir, böyle bir durumda yazar(lar) beklenen veri ve bilgileri yayın kurulu ve bilim kuruluna sunmaya hazır olmalıdır.

Yazar(lar), makalelerinde kullandıkları verilerin kullanım haklarına, araştırma-çözümlemelerle ilgili izinlerin ya da üzerinde araştırma yaptıkları katılımcıların onayının alındığını belgelemelidirler.

Yazar(lar), değerlendirme ve erken görünüm aşamasındaki ya da elektronik ortamda yayımlanmış makalesiyle ilgili hatayı fark ettiklerinde bilgi vermek, düzeltmek ya da geri çekmek için editörle iletişime geçmesi gerekmektedir.

Yazar(lar), etik kurul kararı gerektiren deney, anket, ölçek, görüşme, gözlem, odak grup çalışması gibi nicel ya da nitel yöntemlerle veri toplamayı gerektiren araştırmalar için etik kurul onayı aldığını; etik kurul adı, karar tarihi ve sayısı aday makalenin ilk-son sayfasında ve yöntem bölümünde belirtmeli, etik kurul kararını gösteren belgeyi makalenin başvurusuyla birlikte sisteme yüklemelidir. Ayrıca olgu sunumlarında aydınlatılmış olur/onam formunun alındığına ilişkin bilgiye makalede yer vermelidir. 

Yazar(lar), veri toplama sürecinde etik ilkelere özen gösterdiklerinin kanıtlarını (başkalarının ölçek, anket, fotoğraf gibi belgelerinin kullanılması için kendilerinden izin alınması gibi) makale içinde sunmalıdır. Makalelerde araştırma ve yayın etiği ile fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğu belirtilmelidir.

Etik İlkelere Uymayan Durumun Editöre Bildirilmesi

ERDEM dergisinde editörler, hakemler, yazarlar ile ilgili etik ilkelere uymayan bir davranış ya da değerlendirme sürecindeki, erken görünümdeki ya da yayımlanmış bir makale ilgili etik olmayan bir durumla karşılaşılması durumunda erdemdergisi@akmb.gov.tr  adresine ileti yoluyla bildirilmesi gerekir.