“Ki Dirler O Bizüz” Redifli Gazellerde Divan Şairinin Kimliği
Şerife AKPINAR
SÜ A. Keleşoğlu Eğitim Fak., Türkçe Eğitimi Bölümü, KONYA
Anahtar Kelimeler: Divan şairi,nazîre,redif,Nâbî
Özet
Divan şiirinde konunun genellikle redifi belirlediği düşünüldüğünde "…ki dirler o bizüz" redifinin şiire kattığı anlam dikkat çekmektedir. Şairlerin dile getirdikleri "biz" ile divan şairinin kendisini kastetmesi fikrinden hareketle bu redifteki şiirler incelenmeye değer bulunmuştur. Şiirlerin tespitinde aynı redifli gazellerin "nazîre" olabileceğinden yola çıkılmıştır. Böylece hikemî tarzın büyük temsilcisi Nâbî'nin bu redifle yazılan şiiri model kabul edilerek; XVII. yüzyıl ve sonrasındaki "… ki dirler o bizüz" redifli gazellerden tespit edilebilenler ele alınmıştır. Klasik Türk edebiyatı geleneğinin bir parçası olan nazîreciliğe değinilirken; ortak bir zevki paylaşan şairlerin şiirleri incelenmeye ve redifin muhtevaya kattığı değer göz önüne alınarak, "biz" olarak adlandırılan şairin kimliği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Divan şairi, nazîre, redif, Nâbî.
1 Ayrıntılı bilgi için bk. M. Fatih Köksal, “Şairleri Nazire Yazmaya İten Saikler veya Geleneğin Gerekçeleri”, Sana Benzer Güzel Olmaz Divan Şiirinde Nazire, Ankara, Akçağ 2006, s. 97-109.
2 Ayrıntılı bilgi için bk. Şerife Akpınar,“Semerkandlı Âgâh’ın Dîvânı’nda Nazirecilik Geleneği”, Kazakistan ve Türkiye’nin Ortak Kültürel Değerleri Uluslar Arası Sempozyumu, Almaatı, 21-23 Mayıs 2007, s. 444-4450.
3 tîşe-i gam: seng-i sitem Alî Emîri, s.56.