Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın Epik Şiirlerinde Millî Mücadele

Özet

Fazıl Hüsnü Dağlarca, Türk edebiyatının en verimli şairlerindendir. Bireysel konulardan toplumsal konulara, millî duygulardan evrensel sorunlara, çocuk duyarlılığından Tanrı bilincine varıncaya kadar çok geniş konularda şiirler kaleme almıştır. Şairin konu edindiği temalardan biri de ulusal bilinci geliştirme çerçevesinde değerlendirdiği Milli Mücadele'dir. Bu makalede Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın Millî Mücadele'yi işlediği şiir kitapları, 'Millî Mücadele'nin Zamanı', 'Millî Mücadele'nin Coğrafyası', 'Millî Mücadele'ye Katılan Kişiler' ve 'Millî Mücadele'nin Felsefesi' başlıkları açısından incelenecektir.

1 İşgal öncesinde 1920 yılının Ocak ayında basında İstanbul’un kaderine dair birçok yazı yer alır. Yeni Gün gazetesi ise İstanbul’un Türklerin olduğu ve daima Türklerin elinde kalacağına dair bir kampanya başlatır ve 311. sayısını bu konuya ayırır. Bu sayıda Ali Ekrem, Abdülhak Hamid, Ziya Gökalp, Cenap Şahabeddin, Halide Edib, Süleyman Nazif, Hamdullah Suphi gibi dönemin önemli yazarları İstanbul’un Türklüğünü anlatırlar. Bkz., Necat Birinci, “Millî Mücadele Devresi Şiirinde Tarihî Kadro”, Edebiyat Üzerine İncelemeler, Kitabevi, İstanbul 2000, 191.
2 Dağlarca, çocuklar için yazmış olduğu şiirlerde de Atatürk, yurt sevgisi, Bağımsızlık Savaşı gibi konulara yer verir. Özellikle Yanık Çocuklar Koçaklaması (1974) adlı kitabında çocuklara millî ve insanî değerleri aşılamaya çalışır. Bu eser, yazarın “Ulusumuzun özgürlükle eş anlamlı olduğu bütün tarihsel yaşam içinde bir gün bile tutsaklık uçurumuna düşmediği övüncünün Türk çocukları ile bir paylaşımıdır.” Müge Sucu Polat, Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın Şiirlerinde Çocuk Teması, KBY., Ankara 2002, 344.
3 Tanzimat sonrasında edebiyatçılar, batı romantiklerinin tarih anlayışı ve ülkenin içinde bulunduğu yıkılma tehlikesi nedeniyle eserlerinde “manevî bir kuvvet kaynağı olarak tarih”e yer verirler. Özellikle Millî Mücadele döneminde bu mücadelenin kutsallığı birçok şiirde vurgulanır ve bu noktada Türk tarihinin –özellikle de Osmanlı tarihinin– şanlı zaferleri ve padişahları ile ilgi kurulduğu görülür. Süleyman Nazif, Halide Nusret, Necmettin Halil, Yahya Kemal, Mithat Cemal, Ali Mümtaz, Yusuf Ziya, Ali Ekrem, Halid Fahri gibi isimler bu doğrultuda şiir yazan birkaç şairdir. Bu konuya dair bkz., Necat Birinci, “Millî Mücadele Devresi Şiirinde Tarihi Kadro”, a.g.e., 173-200.