Fuat Sezgin and The Re-writing of The History of Geography

Detlev QUINTERN

doi:10.32704/erdem.656964

Detlev QUINTERN

Anahtar Kelimeler: Fuat Sezgin,Kartografi Tarihi,el-Me’mûn dönemi,Marina Sanuto,Marco Polo,emperyal haritacılık,dekolonizasyon tarihi

Özet

Fuat Sezgin, İslam Dünyası ve onun devamındaki Batı matematiksel coğrafya ve kartografi üzerine derin çalışmalarıyla, Abbasi halifesi el- Me'mûn'un hükümdarlığı döneminde (813-833) bu alanların belirgin bir biçimde ilerlediğini göstermiştir. el-Me'mûn dönemi, bir erken aydınlanmayla el ele gelişmiştir. XIII. yüzyılın ortalarından itibaren Avrupalı haritacılar, -yalnızca coğrafya tarihi bakımından da değil- yeni bir dünya anlayışını tanıtırken Arap rasyonel kartografisini benimsemeye başladılar. Bilimler tarihindeki güncel teorik tartışmaların aksine bu katkı, haritacılığın ardındaki motivasyonları tartışacaktır. Dünya haritaları salt kartografi değildir, niyetleri de yansıtır; dolayısıyla farklı farklı meta-bilimsel ve bilimin dışındaki hedefleri de hesaba katarlar. XIV. yüzyılın ilk çeyreğinde Venedik'teki haritacılık, emperyal yayılmacılık motivasyonuyla yapılmıştır. Marina Sanuto'nun (1260-1331) dünya haritası, erken emperyal coğrafyacılık ve haritacılığın çok önemli bir örneğidir. Özellikle Hint Okyanusu gibi uzak ve bilinmeyen bölgelerin coğrafi ve kartografik bilgisi, Avrupa güçlerinin sözde Haçlı seferlerinin devamındaki yayılmacı proto-emperyalizminin ön koşuluydu. Venedikli gezgin Marco Polo'nun (1254-1324) gezi raporlarının aksine- Marina Sanuto hâlâ Avrupa merkezli coğrafyalar, kartografiler ve sözde keşifler tarihi kitaplarında önemli yerler alan- Kutsal Haçlı Seferinin Gizli Kitabıʼnda (liber seretorum fidelim crucis), Mısır'ı ve Filistin'i fetih isteğinden açıkça bahsetmektedir.

Bu çalışmada bilim tarihinde küresel ya da dolanık tarih gibi problemlerini tartışan çağdaş kuramsal yaklaşımlar bağlamında, haritacıların motivasyonları ve niyetleri soruşturulacaktır. Yalnızca coğrafya, kartografi ve sözde keşifler tarihi değil, genel anlamda bilim ve teknikler tarihi de ciddi bir biçimde eleştirel düşünmeye ihtiyaç duymaktadır. Fuat Sezgin'in çığır açan bulgularını temele alan bu makale erken dönem Avrupa haritacılığının dekolonizasyonuna katkı sağlayacaktır.

BibTex	`@article{ erdem4, doi = {10.32704/erdem.656964}, author = {Detlev QUINTERN}, title = {Fuat Sezgin and The Re-writing of The History of Geography}, journal = {Erdem}, year = {2019}, number = {77}, pages = {1-22}, publisher = {Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı} }`
RIS	`TY - JOUR AU - Detlev QUINTERN PY - 2019 TI - Fuat Sezgin and The Re-writing of The History of Geography SP - 1 EP - 22 JO - Erdem J2 - Erdem IS - 77 PB - DO - 10.32704/erdem.656964 ER -`
EndNote	`%0 Journal Article %A Detlev QUINTERN %T Fuat Sezgin and The Re-writing of The History of Geography %J Erdem %D 2019 %N 77 %P 1-22 %R 10.32704/erdem.656964`
APA	Detlev QUINTERN (2019). Fuat Sezgin and The Re-writing of The History of Geography. Erdem, (77), 1-22. doi:10.32704/erdem.656964
MLA	Detlev QUINTERN. "Fuat Sezgin and The Re-writing of The History of Geography" Erdem, no. 77, 2019, pp. 1-22. doi:10.32704/erdem.656964.
Chicago	Detlev QUINTERN. "Fuat Sezgin and The Re-writing of The History of Geography" Erdem no. 77 (2019): 1-22. https://doi.org/10.32704/erdem.656964.
AMA	Detlev QUINTERN. Fuat Sezgin and The Re-writing of The History of Geography. Erdem. 2019; (77): 1-22. doi:10.32704/erdem.656964.
Vancouver	Detlev QUINTERN. Fuat Sezgin and The Re-writing of The History of Geography. Erdem. 2019; (77): 1-22. doi:10.32704/erdem.656964
ISNAD	Detlev QUINTERN. "Fuat Sezgin and The Re-writing of The History of Geography". Erdem 77 (2019): 1-22. https://doi.org/10.32704/erdem.656964.

Fuat Sezgin ve Coğrafya Tarihinin Yeniden Yazımı

Özet

Kaynak Göster