“Image”dan “İmge”ye Attilâ İlhan’ın Edebiyat “Savaşı”

Özet

Günümüzde edebiyat eleştirisinin, daha özelde şiir eleştirisinin en gözde terimlerinden biri imge olsa da, bu terimin kavramsal sınırlarını çizmekte zorlanıldığı görülür. Türkiye'de edebiyat eleştirisi alanında 1950'lerden itibaren öncesine nazaran daha sık biçimde kullanılmaya başlanan ve asıl olarak 1960'larda yaygınlaşan imge teriminin tanımlanmasında, başından beri birtakım sorunlar yaşandığı dikkat çeker. Bu kavramın yaygınlık kazanmasında öncü bir konuma sahip olan Attilâ İlhan, 1952 ile 1967 arasındaki eleştirel yazılarında estetik teorisinin merkezî kavramı olarak imgeye yer vermiş ve farklı dönemlerde imge kavramını farklı bağlamlarda kullanmıştır. İlhan, 1950'lerin başında "toplumcu gerçekçi" edebiyatın estetik düzeyindeki eksikliğe işaret etmek, 1955'te Garip şiirinin "biçimci" olduğunu iddia etmek ve 1960'larda ise İkinci Yeni'nin imgeyi "yanlış" biçimde kullandığını kanıtlamak için bu kavrama başvurmuştur. Bu üç farklı edebiyat anlayışını eleştirirken imge kavramını nasıl ve hangi amaçla kullandığına bakınca, İlhan'ın iddialarındaki belirsiz noktaları görmek olanaklı hale gelebilir.