Bahtiyar Vahapzade Yaratıcılığında Tarih

Özet

20. yüzyıl Azerbaycan poeziyasının en seçkin temsilcilerinden sayılan Bahtiyar Vahapzade'nin çok yönlü yaratıcılığında tarih konusu da önemli yer bulmaktadır. İlk önce Azerbaycan halkının soykökü, menşeyi ile bağlı ayrıntılı düşünceleri ile ilgi çeken şair kendi yaratıcılığında halkın formalaşması ve teşekkül tarihi ile ilgili ilginç bilgiler ileri sürmüştür.

Azerbaycan halkının kahramanlık tarihi, özgürlük, bağımsızlık uğruna mücadelesi, Ermenilerin Azerbaycan ve Türk dünyasına karşı yaptıkları vahşetlerle bağlı bir çok eserler yazan Bahtiyar Vahapzade Sovyet döneminde bile, geçmiş Sovyet kuruluşunun iç yüzünü açığa çıkarıp ifşa olunması, bu kuruluşun sahtekârlıklarını, düzmeciliklerini yansıtılması ile bağlı eserler yazmıştır.

Bu makalede Bahtiyar Vahapzade'nin Azerbaycan tarihinin tüm aşamalarını kapsayan eserleri araştırılıyor

1 Vahabzade, Bahtiyar (1985), Özümle Söhbet, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 71.
2 Vahabzade, Bahtiyar (1993), Yeni Şiirler-Ümide Heykel Goyun, Yazıcı Bakü, s.92.
3 Vahabzade, Bahtiyar (1985), Özümle Söhbet, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 39.
4 Vahabzade, Bahtiyar (1987), Ahı Dünya Fırlanır, Yazıcı Bakü, s. 51.
5 Vahabzade, Bahtiyar (1986), Derin Gatlara Işıg Derin Gatlara Işıg, Yazıcı, Bakü, s. 132-133.
6 Vahabzade, Bahtiyar (1971), Bir Baharın Garanguşu, Gençlik, Bakü, s. 120.
7 Vahabzade, Bahtiyar (1983), Seçilmiş Eserler, 2. Cilt, Bakü, 2.C. s. 135.
8 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Şenbe Gecesine Geden Yol, Azerbaycan Devlet Neşr, s. 272 , 310.
9 Vahabzade, Bahtiyar (1985), Özümle Söhbet, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 59.
10 Vahabzade, Bahtiyar (1983), Seçilmiş Eserler, 2. Cilt, Bakü, 2. C. s. 15.
11 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Nağıl Heyat, Yazıcı, Bakü, s. 141-142.
12 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Şenbe Gecesine Geden Yol, Azerbaycan Devlet Neşr, s. 266.
13 Vahabzade, Bahtiyar (1986), Derin Gatlara Işıg Derin Gatlara Işıg, Yazıcı, Bakü, s. 101.
14 Vahabzade, Bahtiyar (1964), İnsan ve Zaman, Azerbaycan Devlet Neşr., Bakü, s. 16.
15 Vahabzade, Bahtiyar (1983), Seçilmiş Eserler, 2. Cilt, Bakü, s. 12.
16 Vahabzade, Bahtiyar (1987), Ahı Dünya Fırlanır, Yazıcı Bakü, s. 15.
17 Vahabzade, Bahtiyar (1969), Deniz-Sahil Gençlik, Bakü, s. 6.
18 Vahabzade, Bahtiyar (1986), Derin Gatlara Işıg Derin Gatlara Işıg, Yazıcı, Bakü, s. 221.
19 Vahabzade, Bahtiyar (1986), Derin Gatlara Işıg Derin Gatlara Işıg, Yazıcı, Bakü, s. 223-224.
20 Vahabzade, Bahtiyar (1987), Ahı Dünya Fırlanır, Yazıcı Bakü, s. 33.
21 Vahabzade, Bahtiyar (1967), Menim Şe’rim, Bakü, s. 5.
22 Vahabzade, Bahtiyar (1985), Özümle Söhbet, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 55-56.
23 Vahabzade, Bahtiyar (1958), Aylı Geceler, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 121-122.
24 Vahabzade, Bahtiyar (1986), Derin Gatlara Işıg Derin Gatlara Işıg, Yazıcı, Bakü, s. 262.
25 Vahabzade, Bahtiyar (1986), Derin Gatlara Işıg Derin Gatlara Işıg, Yazıcı, Bakü, s. 262.
26 Vahabzade, Bahtiyar (1993), Yeni Şiirler-Ümide Heykel Goyun, Yazıcı, Bakü, s.32.
27 Vahabzade, Bahtiyar (1993), Yeni Şiirler-Ümide Heykel Goyun, Yazıcı, Bakü, s. 273.
28 Vahabzade, Bahtiyar (1979), Açılan Seherlere Salam, Yazıcı, Bakü, s. 5.
29 Vahabzade, Bahtiyar (1983), Seçilmiş Eserler, 2. Cilt, Bakü, s.21-22, 51.
30 Vahabzade, Bahtiyar (1983), Seçilmiş Eserler, 2. Cilt, Bakü, s. 21.
31 Vahabzade, Bahtiyar (1993), Yeni Şiirler-Ümide Heykel Goyun, Yazıcı, Bakü, s. 91.
32 Vahabzade, Bahtiyar (1967), Menim Şe’rim, Bakü, s. 395.
33 “İki Gorhu” Poeması Vahabzade, Bahtiyar (1991), Nağıl Heyat, Yazıcı, Bakü, s. 161-184
34 Bahtiyar Vahabzade yakalanıp zindanlara atılacağı korkusunu yaşadığı bir gece, birçok şiirini de yakmaya kıyamamış, geleceği düşünerek anasının protez ayağına gizletmiştir. Bugün, bu şiirleri okuyucularına “Nağıl-Heyat” (1991) kitabıyla; “Ümide Heykel Goyun” (1993) eserindeki “Sandıktan Sesler” bölümüyle ulaştırmış bulunmaktadır. Vahabzade, Bahtiyar (1991), Nağıl Heyat, Yazıcı, Bakü, s. 172.
35 Vahabzade, Bahtiyar (1987), Ahı Dünya Fırlanır, Yazıcı, Bakü, s. 14.
36 Vahabzade, Bahtiyar (1978), Sadelikte Büyüklük, Yazıcı, Bakü, s. 279.
37 Vahabzade, Bahtiyar (1964), İnsan ve Zaman, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 204.
38 Vahabzade, Bahtiyar (1967), Menim Şe’rim, Bakü, s. 96.
39 Vahabzade, Bahtiyar (1981), Payız Düşünceleri, Yazıcı, Bakü, s. 123.
40 Vahabzade, Bahtiyar (1964), İnsan ve Zaman, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 204. s. 16.
41 Vahabzade, Bahtiyar (1979), Açılan Seherlere Salam, Yazıcı, Bakü, s. 46.
42 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Şenbe Gecesine Geden Yol, Azerbaycan Devlet Neşr, s. 331.
43 Vahabzade, Bahtiyar (1969), Deniz-Sahil Gençlik, Bakü, 130.
44 Vahabzade, Bahtiyar (1987), Ahı Dünya Fırlanır, Yazıcı, Bakü, s. 36.
45 Vahabzade, Bahtiyar (1967), Menim Şe’rim, Bakü, s. 23.
46 Vahabzade, Bahtiyar (1987), Ahı Dünya Fırlanır, Yazıcı, Bakü, s. 15.
47 Vahabzade, Bahtiyar (1978), Sadelikte Büyüklük, Yazıcı, Bakü, s.281-282.
48 Vahabzade, Bahtiyar (1993), Yeni Şiirler-Ümide Heykel Goyun, Yazıcı Bakü, s.63, 71-72, 279.
49 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Şenbe Gecesine Geden Yol, Azerbaycan Devlet Neşr, s.191-192.
50 Vahabzade, Bahtiyar (1969), Deniz-Sahil Gençlik, Bakü, s.64.
51 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Şenbe Gecesine Geden Yol, Azerbaycan Devlet Neşr, s.331.
52 Vahabzade, Bahtiyar (1967), Menim Şe’rim, Bakü, s. 90.
53 Vahabzade, Bahtiyar (1979), Açılan Seherlere Salam, Yazıcı, Bakü, s. 54.
54 Vahabzade, Bahtiyar (1983), Seçilmiş Eserler, 2. Cilt, Bakü, s. 20-21.
55 Vahabzade, Bahtiyar (1966), Bir Ürekte Dört Fesil, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 57.
56 Vahabzade, Bahtiyar (1983), Seçilmiş Eserler, 2. Cilt, Bakü, s. 51.
57 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Nağıl Heyat, Yazıcı, Bakü, s. 42-44.
58 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Nağıl Heyat, Yazıcı, Bakü, s. 42-44, 180.
59 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Nağıl Heyat, Yazıcı, Bakü, s. 222, 211.
60 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Şenbe Gecesine Geden Yol, Azerbaycan Devlet Neşr, s. 272.
61 Vahabzade, Bahtiyar (1966), Bir Ürekte Dört Fesil, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 30.
62 Onun içindir ki Mehmet Emin Yurdakul bir yazısında şöyle diyor: “Madem ki kincisin demek ki pek kuvvetlisin. Öyle ise sen bu kinini keskin bir kılıç gibi sakla ve bir kılıcı kimler için kullanacaksan, bu kinini de onun için kullan...” Tarakçı, Celâl (1987), Konferanslar, Samsun, s. 167-168
63 Vahabzade, Bahtiyar (1993), Yeni Şiirler-Ümide Heykel Goyun, Yazıcı, Bakü, s. 47-48.
64 Vahabzade, Bahtiyar (1966), Bir Ürekte Dört Fesil, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 29-30.
65 Vahabzade, Bahtiyar (1983), Seçilmiş Eserler, 2. Cilt, Bakü, s.34.
66 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Şenbe Gecesine Geden Yol, Azerbaycan Devlet Neşr, s.225.
67 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Şenbe Gecesine Geden Yol, Azerbaycan Devlet Neşr, s. 265.
68 Vahabzade, Bahtiyar (1969), Deniz-Sahil Gençlik, Bakü, s.72.
69 Vahabzade, Bahtiyar (1967), Menim Şe’rim, Bakü, s. 23.
70 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Nağıl Heyat, Yazıcı, Bakü, s. 170.
71 Vahabzade, Bahtiyar (1985), Özümle Söhbet, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 41.
72 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Şenbe Gecesine Geden Yol, Azerbaycan Devlet Neşr, s. 268.
73 Yaşar Garayev, Şamil Salmanov, “Poeziyanın Kâmilliyi” Yazıçı Neşr. Bakû, 1985, s. 179.
74 Vahabzade, Bahtiyar (1986), Derin Gatlara Işıg Derin Gatlara Işıg, Yazıcı, Bakü, s. 224.
75 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Nağıl Heyat, Yazıcı, Bakü, s. 92.
76 Vahabzade, Bahtiyar (1971), Bir Baharın Garanguşu, Gençlik, Bakü, s. 21.
77 Vahabzade, Bahtiyar (1967), Menim Şe’rim, Bakü, s. 39-40.
78 Vahabzade, Bahtiyar (1985), Özümle Söhbet, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 50.
79 Vahabzade, Bahtiyar (1981), Payız Düşünceleri, Yazıcı, Bakü, s. 238.
80 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Şenbe Gecesine Geden Yol, Azerbaycan Devlet Neşr, s. 252.
81 Vahabzade, Bahtiyar (1983), Seçilmiş Eserler, 2. Cilt, Bakü, s. 252.
82 Vahabzade, Bahtiyar (1987), Ahı Dünya Fırlanır, Yazıcı, Bakü, s. 67.
83 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Şenbe Gecesine Geden Yol, Azerbaycan Devlet Neşr, s. 264.
84 Vahabzade, Bahtiyar (1978), Sadelikte Büyüklük, Yazıcı Bakü, s. 310-312, 305.
85 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Şenbe Gecesine Geden Yol, Azerbaycan Devlet Neşr, s. 264.
86 Vahabzade, Bahtiyar (1987), Ahı Dünya Fırlanır, Yazıcı Bakü, s. 61.
87 Vahabzade, Bahtiyar (1966), Bir Ürekte Dört Fesil, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 131.
88 Vahabzade, Bahtiyar (1986), Derin Gatlara Işıg Yazıcı, Bakü, s. 263-264.
89 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Şenbe Gecesine Geden Yol, Azerbaycan Devlet Neşr, s. 248.
90 Vahabzade, Bahtiyar (1966), Bir Ürekte Dört Fesil, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 112.
91 Vahabzade, Bahtiyar (1958), Aylı Geceler, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 23, 24, 102.
92 Vahabzade, Bahtiyar (1981), Payız Düşünceleri, Yazıcı, Bakü, s. 254.
93 Vahabzade, Bahtiyar (1958), Aylı Geceler, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 96 , 23, 24.
94 Vahabzade, Bahtiyar (1987), Ahı Dünya Fırlanır, Yazıcı Bakü, s. 61.
95 Vahabzade, Bahtiyar (1958), Aylı Geceler, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s s. 81.
96 Vahabzade, Bahtiyar (1985), Özümle Söhbet, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 74.
97 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Nağıl Heyat, Yazıcı, Bakü, s. 128.
98 Vahabzade, Bahtiyar (1994), Vetendaş, Gençlik, Bakü, s. 161.
99 Vahabzade, Bahtiyar (1966), Bir Ürekte Dört Fesil, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 129.
100 Vahabzade, Bahtiyar (1993), Yeni Şiirler-Ümide Heykel Goyun, Yazıcı Bakü, s. 103.
101 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Şenbe Gecesine Geden Yol, Azerbaycan Devlet Neşr., Bakü, s. 264.
102 Hacıyeva, Prof. Dr. Maarife (1994), XX.Asır Azerbaycan Edebiyatı, Samsun, s. 186.
103 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Nağıl Heyat, Yazıcı, Bakü, s. 176.
104 Vahabzade, Bahtiyar (1981), Payız Düşünceleri, Yazıcı, Bakü, s. 45-46.
105 Vahabzade, Bahtiyar (1991), Nağıl Heyat, Yazıcı, Bakü, s. 107.
106 Vahabzade, Bahtiyar (1971), Bir Baharın Garanguşu, Gençlik, Bakü, s. 26.
107 Vahabzade, Bahtiyar (1971), Bir Baharın Garanguşu, Gençlik, Bakü, s. 26, 27-28.
108 Vahabzade, Bahtiyar (1967), Menim Şe’rim, Bakü, s. 44.
109 Vahabzade, Bahtiyar (1979), Açılan Seherlere Salam, Yazıcı, Bakü, s. 14.
110 Vahabzade, Bahtiyar (1964), İnsan ve Zaman, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakü, s. 60.
111 Vahabzade, Bahtiyar (1971), Bir Baharın Garanguşu, Gençlik, Bakü, s. 73.
112 Vahabzade, Bahtiyar (1981), Payız Düşünceleri, Yazıcı, Bakü, s. 23.
113 Vahabzade, Bahtiyar (1971), Bir Baharın Garanguşu, Gençlik, Bakü, s. 103.
114 Vahabzade, Bahtiyar(1995), Gurup Düşünceleri, Türk Edebiyatı Vakfı Yay., s.57..