Son Dönem Osmanlı Resminde Figüratif Anlayış ve Tarih Yorumu

Özet

Bu makalede, Osmanlı tablo resmi yani pentür repertuvarında, Cumhuriyet dönemi figür ressamlığına da referans teşkil eden tarihi kişilikler ile tarihi olaylar içinde yer aldığı bilinen tarihi olayları kişilikleri ile hatırlatan insanların tasvir edildiği seçilmiş bazı resimler örnek verilerek son yüzyılında Osmanlı resim sanatı ve Osmanlı ressamının tarihe yaklaşımı değerlendirilmektedir. Bu çerçevede yapılan resimler içinde önemli sayıda 19. yüzyılın siyaset ve asker kişiliklerinin resimleri vardır. Sultan III. Ahmed dönemi (1703-1730)'nin ünlü minyatür ustaları Abdülcelil Çelebi (Levni) ve Abdullah Buhari'den sonra kesintiye uğramış gibi görülen Türk figür ressamlığının tekrar canlanacağı 1910'lu yıllara kadar olan dönemin Osmanlı resminin devamı ve ikinci safhayı temsil eden, bu makalede sözünü edeceğimiz örnekler, bir anlamda minyatürpentür gelenekleri arasındaki figüratif diyalektiğin de ortaya konmasını sağlarlar.

1 Bkz. ilgili yayınlarımız. Seyfi BAŞKAN, Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi, Akbank Kültür ve Sanat Kitapları: 1 / 1989 İstanbul; Türk Sanatı Üzerine Denemeler, Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi Yayınları: 3 1990 İstanbul; Ondokuzuncu Yüzyıldan Günümüze Türk Ressamları/ Contemporary Turkish Painters, Kültür Bakanlığı Yayınları: 1321 Sanat Eserleri Dizisi: 14 1991 Ankara; Osmanlı Ressamlar Cemiyeti, Çardaş Yayıncılık,1994 Ankara; Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye’de Resim, Kültür Bakanlığı Yayınları:1990 Yayımlar Dairesi Başvuru Eserleri Dizisi:150 Ankara 1997/1998; Sanat ve Tarih, Çardaş Yayıncılık, Ankara 2000; “Minyatürden Pentüre Türk Resminde Tarih Duyarlılığı”, İlgi S.95 Kış 1998 s.,21-28.; “Batı Dünyasında ve Ülkemizde Ressamın ‘Tarihi Keşfi” Art Decor S.75 Haziran 1999 s.,122-126; “Şehit Hasan Rıza. Osmanlı Savaşlarının Ressamı”, Türkiye’de Sanat, S.40 Eylül-Ekim 1999 s.,50-57; “Resimde Duyarlılık ve Abartma”, Türkiye’de Sanat, S.41 Kasım-Aralık 1999 s.,48-51; “Türk Denizciliğinin Görsel Tarihinden Tablolar”, Türkiye’de Sanat, S.43 Mart- Nisan 2000 s.,36-43; “Bazı Örneklerle Osmanlı-Türk Ressamının Tarihi Çevre ve Tarihe Tanıklık Kaygısı”, Türkiye’de Sanat, No.74 Mayıs-Ağustos 2006 s.,24-31; “Son Dönem Osmanlı Kültür ve Sanat Dünyasında Tarih Duyarlılığı”, Osmanlı Ansiklopedisi, C.VII 2000 s.,457- 463; ”Türk Resmine Yansıyan Tarih ya da Tarihselcilik Arayışları”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.15 2007 s.,91-110.
2 Bkz. Konu ile ilgili yaınlarımız Seyfi Başkan, “Stanislav von Chelebowsky. Dolmabahçe’de Bir Oryantalist”, Türkiye’de Sanat, S.38 Mart/Nisan 1999 s.,60-64; “Batıya Açılan Pencereden Osmanlı Dünyasına Süzülen Sanat Işıkları: Oryantalist Bakışlar”, Art Decor, S.73, Nisan 1999 s.,120-126; “Oryantalizm’de Türk İmajı”, Antik-Dekor, S.52 Nisan-Mayıs 1999 s.,72-79 ; “18. ve 19. Yüzyıl Avrupa Sanatında Türk ve Türkiye İmajı”, İmage-Türkiye’nin İmajı, Eylül 1999 s.,9-11; “XVIII. ve XIX. Yüzyıl Avrupa Sanatında ‘Osmanlı’. Turquerie ve Oryantalizm”, Ansiklopedisi C.XI 2000 s.,454-467