Psikanalist Bir Romancının Psikanalizi Yalnızız’da Yazarın Psikanalizi Üzerine Bir Uygulama

Özet

20. yüzyılın başlarından itibaren özellikle Freud ve onu takip edenlerin psikanaliz üzerine çalışmaları ve bunları sanatçıya ve sanat eserine uygulamaları, edebiyat alanında da edebi esere ve yazara karşı yeni bir perspektif yaratmıştır. Bu çerçevede metnin en küçük biriminden yazara kadar uzanan geniş bir alan psikanalitik bakışın malzemesi haline gelir. Bu yazının konusu olan yazar psikanalizi, bir anlamda yazarın eserindeki gizli stratejilerini keşfetmeyi amaçlar. Metnin gerçekte yazarın bilinçaltının bir yansıması olduğunu varsayarak iç bağlantıların arkasındaki gizli anlamları keşfetmeye çalışır.

Bu yazıda edebiyatımızda bu tarzda bir incelemeye en uygun yazarlardan biri olan Peyami Safa'nın Yalnızız romanı ele alınacak ve yazar psikanalizi bakımından incelenecektir.

1 Hank de Berg( 2003), Freud’s Theory and Its Use in Literary and Cultural Studies, Camden House, N.Y. USA, s.84-85...
2 Cafer Gariper, Yasemin Küçükcoşkun(2009), Dionizyak Coşkunun İhtişam ve Sefaleti-Yakup Kadri’nin Nur Baba Romanına Psikanalitik Bir Yaklaşım, Akademik Kitaplar, İstanbul, s.22.
3 Graham Frankland(2000), Freud’s Literary Culture, Cambridge University Press, Cambridge, s.69.
4 Gürsel Aytaç (1999), Genel Edebiyat Bilimi, Papirüs Yayınları, İstanbul, s.112-113.
5 Norman N. Holland(1990), Holland’s Guide to Psychoanalytic Psychology and Literature and Psychology, Oxford University Press, N.Y. USA, s.34.
6 Freud-Jung-Adler(1981), Psikanaliz Açısından Edebiyat, (Çeviren: Selahattin Hilav) Dost Kitapevi Yayınları, İstanbul, s.71-72.
7 Alexandre Vexliard(1966 ), “Yaratıcılık Teorileri ve Eğitim”, Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Felsefe Dergisi, (Çeviren: Nusret Hızır), C.4, nr.yok, s.114-115.
8 Oğuz Cebeci (2004), Psikanalitik Edebiyat Kuramı, İthaki Yayınları, İstanbul, s.9.
9 Madan Sarup(1995), Postyapısalcılık ve Postmodernizm, (Çeviren: A. Baki Güçlü), Ark Yayınevi, Ankara, s.20.
10 Patricia Waugh (2006), Literary Theory and Criticism: An Oxford Guide, Oxford University Press, N.Y., s.206-207.
11 J.D. Nasio (2008), Psikanalizin Yedi Büyüğü, (Çeviren: Kenan Sarıalioğlu), Kırmızı Yayınları, İstanbul s.192-199.
12 Rollo May (2007), Yaratma Cesareti, (Çeviren: Alper Oysal), Metis Yayınları, İstanbul, s.61-62.
13 Patrick Mahony(1996), “Pschoanalysis- The Writing Cure”, Writing in Psychoanalysis, (Editörler: Emma Piccioli, Pier Luigi Rossi, Antonio Alberto Semi), Karnac Books, London, s.14.
14 Michel Foucoult(2006), Seçme Yazılar-6 Sonsuza Giden Dil, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, s.177-178.
15 Michael Ryan(2007), Literary Theory-A Practical Introduction, Second Edition, Blackwell Publishing, USA, s.93-100; M.A.R. Habib (2005), Modern Literary Criticism and Theory-A History, Blackwell Publishing, USA, s.571-601.
16 Mehmet Tekin(1999), Romancı Yönüyle Peyami Safa, Ötüken Yayınları, İstanbul, s.13-14.
17 Peyami Safa’nın geniş çaplı bir biyografisi için bak: Beşir Ayvazoğlu(1998), Peyami-Hayatı Sanatı Felsefesi Dramı, Ötüken Yayınları, İstanbul.
18 Bu bildiride romanın şu baskısı esas alınmıştır: Peyami Safa(1985), Yalnızız, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
19 Gürsel Aytaç(1999), Çağdaş Türk Romanları Üzerine İncelemeler, Gündoğan Yayınları, Ankara, s.93; Beşir Ayvazoğlu, Peyami-Hayatı Sanatı Felsefesi Dramı, s.414-420; Mehmet Tekin, Romancı Yönüyle Peyami Safa, s.250-276.
20 Mehmet Tekin, Romancı Yönüyle Peyami Safa, s.253-254.