"Koyunu Hazmederek Arslan Kalmak" Orhan Veli'ye Yöneltilen Taklit ve İntihal Suçlamaları

Özet

Ülkemizin yazar-şair camiasında, birbirini taklit ve -daha da kötüsü- intihalle itham etmek, adeta eskimeyen bir modadır. Bu ithamlara, daha sağlığından itibaren maruz kalan şairlerimizden biri de, üstelik Türk şiirinde çığır açmış şairlerden biri olan Orhan Veli'dir (1914-1950). Konu üzerine günümüzün mukayeseli edebiyat ve tercüme bilimi ölçüleriyle eğilince, bu ithamların isabetsizliği ve bunların -m aalesef- hakikat endişesinden ziyade ideolojik-nefsanî çekişmelerin mahsulü olduğu açıkça ortaya çıkmaktadır. Éluard'dan intihal olduğu iddia edilen "Dağ Başı" şiiri, intihal tartışmalarına ışık tutan çok çarpıcı bir örnektir.

1 Le Nouveau Petit Robert. Dictionnaire alphabétique et analogique de la langue française, Paris, 2001, article "Plagiat".
2 Bu kaynaktan beni yararlandıran değerli Kemal Özmen hocama bir kere daha teşekkür ediyorum.
3 Orhan Veli'nin şiir tercümesi hakkında bu yazıda dile getirdiği pek şâyân-ı dikkat görüşü şöyledir: «Şiir tercümesinin adamakıllı güç, hattâ çok kere imkânsız bir şey olduğunu hatırdan çıkarmamak lâzım. Burada sâdece mütercim olarak konuşmuyorum. Kendim de şiir yazdım. Bir şiirin ancak bir defa söylenebileceğini, ancak bir türlü söylenebileceğini kendi tecrübelerimle biliyorum. Bu gerçeği Fransız şâiri Cocteau şöyle anlatıyor: 'Bir şiir hiçbir dile tercüme edilemez. Hattâ yazılmış göründüğü dile bile.'»
4 Bu hususta, Prévert ve Orhan Veli şiirlerini karşılaştırdığımız makalemize müracaat edilebilir.
5 Bana bu kaynağı ulaştıran değerli mütercim öğrencim Ayberk Erkay'a teşekkür ederim.